Een blik op de Kempense graanteelt: verwerken van stro - deel 2

Een blik op de Kempense graanteelt: verwerken van stro - deel 2

Er is geen detail informatie beschikbaar

Het oogsten van het graan resulteerde in grote hoeveelheden stro als restproduct. Stro ontstaat bij het dorsen van het graan. De gedorste strohalmen blijven achter: het stro. Maar wat gebeurde met deze grote aantallen stro? Wat deed men er allemaal mee?

In deze tweede digitale expo “Een blik op de Kempense graanteelt” staan we stil bij de verwerking van stro. 


 

Stro gebruikte men in het verleden voor verschillende toepassingen. Vooral in de stal werd stro gebruikt als bodembedekking voor het vee. Maar ook als bouwmateriaal en isolatiemateriaal was en is stro zeer nuttig. Daarnaast werd stro vaak gevlochten, zoals voor het maken van manden of ambachtelijke kunst.


 

Om stro te verwerken moest het eenvoudig verplaatsbaar zijn. Aanvankelijk maakte men schoven (bussels), maar reeds rond 1920 kon men ook stro bundelen in balen. Hiervoor waren verschillende gereedschappen zoals een (hooi-) vork, een riek, een (hooi-) hark, een graanschep, etc. Deze hebben allen specifieke functies. Deze gaffel bijvoorbeeld had doorgaans een lange steel om het stro hoog op de wagen of in de stal te gooien. 


 

Deze foto laat zien hoe men het stro bundelde in schoven om het beter handelbaar en verplaatsbaar te maken. Het bundelen van het stro gebeurde aanvankelijk handmatig. Het handmatig binden was vaak een taak voor vrouwen.


 

Het stro dat ze in de stal gebruikten werd vooraf versneden of verhakseld als voeding of zachte ondergrond voor het vee. Dit gebeurde met verschillende soorten snijmachines zoals de strosnijder, de hakselmachine en de hakselbank. De eenvoudigste versie was de strosnijder. Deze bestond uit een houten statief waarop een boogvormig onderstel was geplaatst. Hierop legde men het stro. Een maanvormig mes sneed het stro in gelijke lengten. 


 

Een hakselbank was een ander toestel om het stro te bewerken. Deze gebruikte men voor het versnijden van kleine hoeveelheden stro, maar ook voor maïs en hooi. Een groot verschil met de strosnijder was de toevoeging van de toevoergoot. Het stro legde men in de smalle houten goot. Een breed hakmes versneed vervolgens het stro. 


 

Een ander, meer complexer, instrument voor het versnijden van stro was de hakselmachine. Ook de hakselmachine bediende men handmatig. Deze bestond uit een aanvoergoot waarin het stro, tussen twee rollen, gelegd werd. Achter de aanvoergoot stond een wielvormig mes. Eén persoon legde het stro in de lade en een tweede persoon draaide aan het wiel. Door de draaibeweging werd het stro automatisch voortgetrokken tussen de rollen.


 

Het binden van stro gebeurde al vanaf het einde van de 19de eeuw  machinaal. Bijgevolg dat het snijwerk niet meer apart werd uitgevoerd of alleen wanneer het om kleine hoeveelheden ging.

De machinale strobinders werden vaak in dorsmachines ingebouwd. De strobinder was enkel bruikbaar voor het binden van het lange stro. Door de opkomst van de stropers, in ca. 1970, werd de strobinder vervangen. Stropersen persen het stro in ronde balen, zoals we ze nu ook kennen. De stropers had als voordeel dat ook het kleine stro verwerkt werd en dat dat naast stro ook hooi gebonden kon worden. Handwerk was dus niet meer nodig. 


 

Het vervoeren van het stro deed men in het verleden steeds met paard en kar. Er waren speciale karren ontworpen om zulke volumineuze ladingen te vervoeren. Naargelang het type lading pastte de boer de kar aan. Voor het vervoeren van stro zette men opzetstukken op de kar zodat de kar verbreed en verhoogd werd. Op deze manier kon de lading er niet afvallen. 


 

Ben jij geïnteresseerd in landbouwerfgoed in de Kempen? Bekijk dan zeker eens het project ‘Goei Gerief’ van Erfgoed Noorderkempen. In dit project wordt het landbouwerfgoed in de gemeenten Baarle-Hertog, Beerse, Hoogstraten, Merksplas en Rijkevorsel in de kijker gezet door middel van een groot inventarisatie- en ontsluitingsproject. 

Meer weten? Bekijk dan zeker onze website


 


 

Deel